Typiskt svenskt. Co jest typowo szwedzkie?

Szwecja

Co kraj to obyczaj. Szwedzi, jak każdy inny naród, mają rzeczy typowe dla swojego kraju. Czasem na darmo ich szukać w innych częściach świata. Inne zaś zyskały międzynarodową sławę z powodu swojej nie(typowości). Co jest więc typowo szwedzkie?

Dalahäst

Konik z Dalarny urósł do rangi symbolu narodowego i jest dziś znany na całym świecie. Figurka konika powinna być wykonana z jednego kawałka drewna, ozdobiona kwiatami i typowym dla regionu Dalarna ornamentem, zwanym kurbits. Historia koników sięga wiele lat wstecz. Najstarsza znana figurka została odnaleziona w miejscowości Malung, a datuje się ją na XVI wiek. Kto w ogóle tego konika wymyślił? Mówi się, że twórcami pierwszych dalarhästów byli robotnicy leśni, którzy spędzali długie i samotne wieczory w chatach po środku głuszy,  rzeźbiąc koniki dla dzieci.  

 

Surströmming

Surströmming, czyli kiszony śledź, to prawdopodobnie jeden z najdziwniejszych produktów spożywczych na świecie. Kiszenie, obok suszenia i zasalania, od zarania dziejów było metodą na konserwowania żywności. Niewiadomo dokładnie, kiedy wyprodukowano kiszonego śledzia po raz pierwszy. Wiadomo natomiast, kiedy zyskał ogromną popularność i ma to związek z… Gustawem Wazą. Pośrednio. Po jego dojściu do władzy (1521) Szwecja poważnie zadłużyła się, by móc finansować reformy i wojny regenta i późniejszego króla. Spowodowało to zamknięcie dostaw soli, m.in. z Niemiec i ogromne niedobory tego surowca w całym kraju. Sól stała się rzadkim towarem, a jej cena drastycznie wzrosła. Dlatego szukano innych sposobów na konserwację żywności, by móc zaadaptować się do nowej sytuacji.  O surströmmingu krążą legendy. O jego paskudnym zapachu, że nie da się go zjeść, że to szwedzka broń masowego rażenia. Prawda jest taka, że kiszony śledź może smakować. Trzeba go tylko odpowiednio przygotować.  

Midsommarstång 

Symbolem przesilenia letniego (Midsommar) w Szwecji jest właśnie Słup Majowy (Midsommarstång). Święto Midsommar obchodzone jest w okolicach przesilenia letniego, czyli wtedy, kiedy noc jest najkrótsza noc w roku. Midsommar zawsze wypada w piątek, pomiędzy 19 a 25 czerwca, choć tak naprawdę powinno być świętowane 21 czerwca, kiedy zwykle wypada Noc Świętojańska. Jest to zdecydowanie największa impreza letnia w całym kraju, oznaczająca jednocześnie rozpoczęcie wakacji. Z tym dniem związanych jest wiele tradycji, a najbardziej znaną jest ustawianie Słupa Majowego, ozdabianego kwiatami i proporcami. Uczestniczący w uroczystościach tańczą wokół Słupa, śpiewając różne piosenki. Najbardziej znaną jest ta, o małych żabkach (Små grodorna). Dziś jest to tradycja kultywowana głównie w Szwecji i Finlandii.

Szwedzkie pralnie

W szwedzkim mieszkaniu nie znajdziesz pralki. Choć jest to duże uogólnienie, to w większości przypadków jest prawdziwe. Osiedla mieszkaniowe w dużej mierze są własnością państwa, a Szwed, najemca mieszkania, wynajmuje je zatem od swojego państwa. Każda spółdzielnia mieszkaniowa ma swoją tvättstugę, czyli dosłownie dom do prania. Czasem jest to kilka pomieszczeń w piwnicy, czasem osobny domek na osiedlu, w którym znajduje się kilka dużych maszyn, suszarka, magiel. Mieszkańcy spółdzielni zapisują się w kolejkę na określoną godzinę. Dość powszechnym zjawiskiem jest… “Kradzież czasu”, czyli wpychanie się ze swoim praniem w kolejkę.

Systembolaget 

Systembolaget to jedyne miejsce, w którym można kupić w Szwecji napoje, o zawartości alkoholu przekraczającej 3%. W supermarketach dostępne jest piwo 2,5%, a także piwa i wina bezalkoholowe. Często w mniejszych miastach jest tylko jeden Systembolaget. W soboty zamykany jest o godzinie 15:00, a w niedziele jest nieczynny. Alkohol w Szwecji jest bardzo drogi.

Melodifestvalen

Melodifestvalen to eliminacje do konkursu Eurowizji. W innych krajach nie jest to popularne wydarzenie telewizyjne, często rodacy nie wiedzą kto jedzie reprezentować ich kraj. Tymczasem w Szwecji Eurowizja to prawdziwe święto, które rozkręca się już od końca listopada, kiedy ogłaszani są uczestnicy. Pierwsze koncerty eliminacyjne zaczynają się na początku lutego w weekend i są organizowane w większych miastach na terenie całej Szwecji. Jest ich zwykle około pięciu, a wielki finał ma miejsce w Sztokholmie. Można mieć pewność, że każdego dnia, którego odbywają się koncerty eliminacyjne, ulice pustoszeją, bo całe rodziny zasiadają przed telewizorem.

Köttbullar med potatismos och lingonsylt

To najbardziej znany kulinarny towar eksportowy Szwecji. Mięsne klopsy z puree ziemniaczanym i borówką brusznicą jada się na każdą okazję: na codzień i od święta. Klopsów mięsnych nie może zabraknąć nawet w Wigilię.

69 komentarzy

Leave a reply