Język farerski to dopiero nisza! W Polsce niewiele jest osób, które farerskiego się uczą (koniecznie się do nas odezwijcie, jeśli się uczycie!), dlatego spokojnie można nadać mu miano języka egzotycznego. Kinga Eysturland (Polonia farerska) przybliży Wam nieco charakterystykę języka farerskiego.
12 faktów o języku farerskim
Fakt 1
Język farerski ma korzenie w staro nordyckim, który był w użyciu na archipelagu do X wieku. Do dnia dzisiejszego w farerskim istnieją słowa o pochodzeniu czysto celtyckim.
Fakt 2
Pod koniec XIV w. język farerski zatracił formę pisaną, co było konsekwencją unii z Danią. Duńczycy prowadzili politykę kolonizacyjną na poziomie językowym, szybko monoligualizując administrację i naukę. Przez wiele stuleci farerski funkcjonował tylko w formie ustnej. Do szkół wrócił w 1937 r., a za oficjalny język Wysp Owczych (na równi z duńskim) uznano go dopiero w 1948 r. po uzyskaniu przez archipelag autonomii.
Fakt 3
Za ojca współczesnej farerskiej ortografii uważa się Venceslausa Ulricusa Hammershaimba. Był on znanym i cenionym językoznawcą i folklorystą, który poświęcił dużą część życia zbieraniu i spisywaniu farerskich ballad. Oprócz tego usystematyzował on farerską gramatykę.
Fakt 4
Na dzień dzisiejszy językiem farerskim posługuje się ok. 85 000 użytkowników na całym świecie.
Fakt 5
Pierwsze tłumaczenie Biblii na farerski pochodzi z 1823 r.
Fakt 6
Farerski to język germański, fleksyjny. Podobnie jak niemiecki czy islandzki, posiada 4 przypadki (mianownik, dopełniacz, celownik, biernik). Czasowniki deklinuje się przez osoby.
Fakt 7
W liczbie pojedynczej, tak jak w polskim – występują trzy rodzaje: męski, żeński i nijaki. Trzy rodzaje pojawiają się również w liczbie mnogiej: męskoosobowy, żeńskoosobowy i mieszany (odpowiednik polskiego niemęskoosobowego)
Fakt 8
Długofalowa zależność od Danii sprawiła, że w języku farerskim występują tzw. „danizmy”, czyli zapożyczenia z języka duńskiego. Ich używanie nie jest traktowane jako błąd, jednak może razić purystów językowych lub ludzi o poglądach niepodległościowych. Przykładem danizmu w farerskim może być słowo przepraszam – umskylda (duń. undskyld), którego farerski odpowiednik to orsaka.
Fakt 9
Alfabet farerski składa się z 29 znaków w zapisie łacińskim. Brakuje w nim liter „c”, „q”, „w”, „x” oraz „z”, chociaż występują one w słowach obcego pochodzenia, np. „wow”, „ex”, a także w imionach, np. „Christina”, „William”.
Fakt 10
W farerskim podobnie jak w islandzkim istnieje litera Ð – ð [ed]. Jej występowanie wynika z etymologii językowej, zaś do litery tej nie jest przypisany żaden konkretny fonem i nigdy nie występuje ona na początku wyrazu. W przeciwieństwie do islandzkiego jest ona w większości przypadków niema, choć w nielicznych słowach wymawia się ją jako [g].
Fakt 11
W języku farerskim istnieją dyftongi, np. á [oa], í [uj], ó [eł] oraz zbitki spółgłoskowe, np. tj [cz], kj [cz], rs [sz], nn [dn], które wpływają na dużą rozbierzność między pisownią a wymową.
Fakt 12
Choć język farerski jest językiem stosunkowo małym, w obrębie Wysp Owczych istnieje wiele dialektów. Najbardziej wyróżnia się suðuroyarmál z wyspy Suðuroy, który dzieli się na gwary (!).